Εξίσου επικίνδυνη για την υγεία αποδεικνύεται η σκόνη της Σαχάρας με τα σωματίδια που εκπέμπονται από τις βιομηχανίες, σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα που δημοσιεύτηκε στις αρχές Απριλίου στο περιοδικό Environmental Health Perspectives. Η έρευνα που πραγματοποιήθηκε από ομάδα επιστημόνων προερχόμενων από χώρες της βόρειας Μεσογείου -Ιταλία, Ελλάδα, Ισπανία και Γαλλία- δείχνει ότι το μικροσωματίδια της αφρικανικής σκόνης έχουν παρόμοια αρνητική επίδραση στον ανθρώπινο οργανισμό με τα αντίστοιχα από τη βιομηχανική δραστηριότητα. Μάλιστα, φαίνεται ότι σε περιόδους με υψηλή υγρασία, δήλαδή το φθινόπωρο και τον χειμώνα, τα σωματίδια της σκόνης από τις ερήμους είναι υπεύθυνα για περισσότερα περιστατικά ασθενειών αλλά και θανάτων. Τα σωματίδια επηρεάζουν σε μεγάλο βαθμό το αναπνευστικό σύστημα αλλά και το καρδιαγγειακό προκαλώντας χρόνιες παθήσεις.
Επιπλέον, σύμφωνα με την ίδια μελέτη, σκόνη από διαφορετικές περιοχές προκαλεί και διαφορετικές παθήσεις, με την Κύπρο π.χ. να επηρεάζεται περισσότερο από τις ερήμους της Αραβικής Χερσονήσου, ενώ οι υπόλοιπες χώρες επηρεάζονται από τη Σαχάρα με την Ελλάδα να δέχεται τις μεγαλύτερες ποσότητες από τις περιοχές της Αιγύπτου και της Λιβύης. Η διαφορά στις επιπτώσεις, ανάλογα με την περιοχή, ωφείλεται στη διαφορετική σύσταση των πετρωμάτων από τα οποία προέρχεται η σκόνη αλλά και στον τρόπο και χρόνο μεταφοράς της.
Σε ό,τι έχει να κάνει με τις περιοχές που επηρεάζονται περισσότερο, όπως είναι φυσικό, είναι οι νοτιότερες και πιο κοντά στη θάλασσα αφού και μικρότερη απόσταση από την πηγή παραγωγής της σκόνης έχουν ενώ παρεμβάλονται και λιγότερα εμπόδια. Έτσι, σε ότι αφορά την Ελλάδα, η νότια δέχεται μεγαλύτερες ποσότητες σκόνης από τη βόρεια -στην παραπάνω έρευνα μελετήθηκε το φαινόμενο σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη- και αναλογικά αυξημένη είναι και η πιθανότητα αύξησης ασθενείων και θνησιμότητας από αιτίες που σχετίζονται με αυτή.
Όπως αναφέρεται στα συμπεράσματα της έρευνας, υπάρχουν επαρκή δεδομένα που αποδεικνύουν ότι η σκόνη από τις ερήμους είναι ένας σημαντικός παράγοντας κινδύνου για την ανθρώπινη υγεία, και ότι η έκθεση σε αιωρούμενα σωματίδια που προέρχονται από αυτήν δεν είναι ακίνδυνη. Συγκεκριμένα, εκτιμάται αύξηση των νοσηλειών και της θνησιμότητας που σχετίζονται με σωματίδια από ερημική σκόνη της ίδιας τάξης μεγέθους με εκείνες που αναφέρονται για ανθρωπογενώς παραγόμενα σωματίδια.
Μία από τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής είναι η επιτάχυνση των διαδικασιών ερημοποίησης σε άνυδρες και ημι-άνυδρες περιοχές, η οποία συνεπάγεται αύξηση των κρουσμάτων της σκόνης στο εγγύς μέλλον (IPCC* 2007). Τα αποδεικτικά στοιχεία των αρνητικών επιπτώσεων στην υγεία και των δύο τύπων σκόνης -ερημικής και μη- ενισχύουν την ανάγκη για έλεγχο στις ανθρωπογενείς πηγές, ειδικά τις ημέρες που τα επίπεδα της ερημικής σκόνης είναι υψηλά. Ως εκ τούτου, θα πρέπει να αναληφθούν πρωτοβουλίες σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο για να διασφαλιστεί η προστασία της δημόσιας υγείας, με τη μείωση των ανθρωπογενών εκπομπών και της έκθεσης του πληθυσμού ειδικά σε ημέρες με μεταφορά ερημικής σκόνης.
Η δημοσίευση έγινε στο τεύχος 124 (no 4) του περιοδικού Environmental Health Perspectives τον Απρίλιο του 2016.
*IPCC: Intergovernmental Panel on Climate Change (Διακυβερνητική Επιτροπή για την Αλλαγή του Κλίματος)
